Trong thế giới động vật hoang dã, có những loài dù được biết đến trong khoa học nhưng vẫn là ẩn số ngoài tự nhiên. Một trong số đó là chuột chù núi Lyell, loài động vật có vú bí ẩn của vùng Sierra Nevada, California. Được phát hiện từ hơn 100 năm trước, nhưng chưa từng có hình ảnh nào chụp chúng còn sống, cho đến khi một nhóm nhà khoa học trẻ quyết định thực hiện sứ mệnh tìm kiếm và ghi lại những khoảnh khắc đầu tiên của loài chuột chù này.
Chuột chù núi Lyell.
Cuộc thám hiểm đặc biệt này được dẫn đầu bởi Vishal Subramanyan, một sinh viên tốt nghiệp Đại học California, Berkeley, cùng với hai nhà khoa học trẻ Prakrit Jain của UC Berkeley và Harper Forbes của Đại học Arizona. Khi họ nhận ra rằng chuột chù núi Lyell là loài động vật có vú duy nhất ở California chưa bao giờ được ghi lại trong tự nhiên, họ không khỏi bất ngờ và ngay lập tức bắt tay vào hành trình săn tìm sinh vật hiếm hoi này. Mục tiêu của họ không chỉ là chụp ảnh mà còn muốn tìm hiểu về tập tính sinh hoạt của loài chuột chù bí ẩn này để góp phần nâng cao nhận thức về sự suy giảm môi trường sống của chúng.
Vào tháng 11 năm 2024, nhóm ba người lên đường đến vùng đông Sierra Nevada – nơi được cho là môi trường sống chính của loài chuột chù núi Lyell. Nhưng ngay từ những bước đầu tiên, họ đã phải đối mặt với vô số thách thức. Trước tiên, đây là một loài chuột chù cực kỳ nhỏ bé, với chiều dài chưa đầy 10 cm và cân nặng chỉ khoảng 4 gram. Không chỉ vậy, chúng còn có tốc độ trao đổi chất cực kỳ cao, đòi hỏi phải ăn mỗi vài giờ một lần nếu không sẽ chết. Điều này đồng nghĩa với việc nhóm nghiên cứu phải liên tục kiểm tra bẫy của họ để đảm bảo rằng không có cá thể nào bị mắc kẹt quá lâu mà không có thức ăn.
Một trong những con chuột chù Mount Lyell ló ra từ bụi rậm.
“Thiếu ngủ là một trong những thử thách lớn nhất”, Subramanyan chia sẻ. “Chúng tôi phải kiểm tra bẫy hai giờ một lần, điều đó có nghĩa là không ai trong nhóm có thể ngủ quá hai giờ liên tục. Tổng cộng, trong suốt chuyến đi, chúng tôi chỉ ngủ khoảng tám tiếng. Ngoài ra, nhiệt độ ban đêm ở Sierra Nevada có thể xuống thấp tới -9 độ C, khiến việc canh gác trở nên khắc nghiệt hơn rất nhiều”.
Mặc dù đối mặt với điều kiện khó khăn, nỗ lực của họ đã mang lại kết quả đáng kinh ngạc. Trong ba ngày thám hiểm, họ đã bắt được tổng cộng bốn loài chuột chù khác nhau: chuột chù lang thang, chuột chù núi, chuột chù Merriam và cuối cùng là chuột chù núi Lyell quý hiếm. Khi con chuột chù núi Lyell đầu tiên rơi vào bẫy, cả nhóm không khỏi phấn khích. Sinh vật nhỏ bé này trông có vẻ hoảng hốt khi bị đặt trước ống kính máy ảnh lần đầu tiên, đôi mắt long lanh như đang dò xét thế giới xung quanh. Với những bức ảnh đầu tiên này, nhóm nghiên cứu đã chính thức ghi lại một phần quan trọng của lịch sử khoa học – lần đầu tiên chuột chù núi Lyell được chụp ảnh còn sống.
Tuy nhiên, để xác định chính xác đây có phải là chuột chù núi Lyell hay không, nhóm nghiên cứu đã thu thập mẫu ADN từ đuôi của nó để phân tích. Họ cũng tiến hành đo kích thước cơ thể và tai của từng cá thể, cung cấp dữ liệu quan trọng giúp so sánh với những mẫu vật chết trước đây.
Không chỉ ghi lại những hình ảnh quý giá, nhóm nghiên cứu còn có cơ hội quan sát một số hành vi đặc biệt của loài chuột chù này. Điều khiến họ ngạc nhiên nhất là thói quen cất giấu thức ăn – một hành vi chưa từng được ghi nhận trước đây ở chuột chù núi Lyell. Những phát hiện này có thể đóng góp vào sự hiểu biết rộng hơn về tập tính sinh học của loài vật nhỏ bé này, đồng thời làm sáng tỏ thêm những đặc điểm giúp chúng thích nghi với môi trường sống khắc nghiệt.
Dẫu thành công trong việc ghi lại hình ảnh của loài chuột chù bí ẩn, nhóm nghiên cứu không khỏi lo lắng cho tương lai của chúng. Theo báo cáo từ Đại học California, Berkeley, chuột chù núi Lyell hiện đang được xếp vào danh sách “loài động vật có vú cần được quan tâm đặc biệt” do tác động của biến đổi khí hậu. Các chuyên gia dự đoán rằng đến năm 2080, loài này có thể mất tới 89% môi trường sống tự nhiên. Những thay đổi về nhiệt độ, độ ẩm và nguồn thức ăn có thể khiến chúng gặp nhiều khó khăn trong việc sinh tồn.
Bằng cách công bố những bức ảnh đầu tiên về loài chuột chù này, Subramanyan, Jain và Forbes hy vọng có thể nâng cao nhận thức của cộng đồng về sự tồn tại của chúng, đồng thời thúc đẩy các nghiên cứu sâu hơn để bảo vệ loài vật nhỏ bé nhưng quý giá này. “Chúng tôi muốn mọi người biết đến chuột chù núi Lyell và những nguy cơ mà chúng đang phải đối mặt”, Subramanyan chia sẻ. “Chúng tôi cũng hy vọng rằng hành trình của mình sẽ truyền cảm hứng cho những người khác nghiên cứu về các loài động vật ít được chú ý đến, bởi chúng cũng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái.”
Câu chuyện về chuyến thám hiểm này không chỉ là một thành tựu khoa học, mà còn là minh chứng cho tinh thần đam mê và quyết tâm của những nhà khoa học trẻ. Họ không chỉ tìm kiếm một loài vật bé nhỏ trong tự nhiên mà còn khám phá ra những điều to lớn hơn về trách nhiệm của con người đối với thế giới hoang dã. Và quan trọng nhất, những bức ảnh đầu tiên về chuột chù núi Lyell không chỉ là một khoảnh khắc lịch sử, mà còn là lời nhắc nhở rằng ngay cả những sinh vật nhỏ bé nhất cũng xứng đáng được bảo vệ.
