Một nghiên cứu mới từ Keck Medicine của Đại học Nam California (USC) đã cho thấy một thực tế đáng báo động: những người uống rượu nặng nếu mắc thêm bệnh tiểu đường, huyết áp cao hoặc có vòng eo lớn sẽ có nguy cơ phát triển bệnh gan tiến triển cao hơn gấp 2,4 lần so với những người không có những yếu tố này. Điều này đặt ra một mối lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng khi mà thói quen tiêu thụ rượu ngày càng gia tăng, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19.
Rượu từ lâu đã được biết đến là một trong những nguyên nhân chính gây tổn thương gan, nhưng nghiên cứu này nhấn mạnh rằng tác động của rượu có thể trở nên nghiêm trọng hơn rất nhiều khi kết hợp với các vấn đề sức khỏe nền tảng. Những tình trạng như tiểu đường, huyết áp cao và béo phì không chỉ ảnh hưởng đến tim mạch mà còn có thể làm gia tăng nguy cơ tổn thương gan nghiêm trọng, dẫn đến tình trạng xơ gan và suy gan.
Nếu bạn bị tiểu đường, huyết áp cao hoặc vòng eo lớn, rượu có thể nguy hiểm cho gan của bạn hơn nhiều so với những gì bạn nhận ra.
Không phải ai cũng chịu ảnh hưởng giống nhau khi tiêu thụ cùng một lượng rượu, và đây chính là một trong những phát hiện quan trọng của nghiên cứu được công bố trên tạp chí Clinical Gastroenterology and Hepatology . Các nhà khoa học nhận thấy rằng những yếu tố nguy cơ như bệnh tiểu đường, huyết áp cao và vòng eo lớn có thể đóng vai trò quyết định trong việc liệu một người uống rượu có phát triển bệnh gan tiến triển hay không.
Tiến sĩ Brian P. Lee, một chuyên gia về ghép gan của Keck Medicine và cũng là điều tra viên chính của nghiên cứu, cho biết phát hiện này giúp xác định một nhóm dân số có nguy cơ đặc biệt cao mắc bệnh gan, đồng thời cho thấy rằng các vấn đề sức khỏe từ trước có thể ảnh hưởng đáng kể đến mức độ tổn thương gan do rượu gây ra. Điều này có nghĩa là việc kiểm soát các bệnh lý nền có thể là một chiến lược quan trọng trong phòng ngừa tổn thương gan, đặc biệt là ở những người có thói quen uống rượu.
Tiến sĩ Brian P. Lee, MD, MAS, là một bác sĩ gan và chuyên gia ghép gan của Keck Medicine của USC và là điều tra viên chính của nghiên cứu.
Tiểu đường, huyết áp cao và vòng eo lớn không chỉ là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan mà còn là một phần trong nhóm năm nguy cơ chuyển hóa tim mạch, vốn được biết đến là nguyên nhân hàng đầu gây ra các vấn đề về tim mạch, đột quỵ và béo phì. Những yếu tố này có thể làm tăng sự tích tụ chất béo trong gan, dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ và về lâu dài có thể tiến triển thành xơ hóa gan.
Theo Tiến sĩ Lee, những vấn đề này đang ngày càng trở nên phổ biến, ảnh hưởng đến hơn một phần ba dân số Mỹ, với tỷ lệ ngày càng gia tăng ở nhóm người trẻ tuổi dưới 35 tuổi. Điều đáng lo ngại hơn là sự suy giảm sức khỏe tim mạch trong những năm gần đây đã khiến gan của nhiều người dễ bị tổn thương hơn, đặc biệt là khi thói quen uống rượu cũng ngày càng trở nên phổ biến.
Trong bối cảnh này, việc nghiên cứu về tác động kết hợp giữa các yếu tố nguy cơ chuyển hóa tim mạch và rượu đối với gan là vô cùng cần thiết để tìm ra những biện pháp can thiệp hiệu quả.
Rượu là một trong những nguyên nhân chính gây tích tụ mỡ trong gan, và khi lượng mỡ trong gan vượt quá ngưỡng cho phép, cơ quan này sẽ dần suy yếu, dẫn đến tổn thương không thể phục hồi. Các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ Khảo sát Kiểm tra Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia Hoa Kỳ, một nghiên cứu quy mô lớn với hơn 40.000 người tham gia, để xem xét mối liên hệ giữa việc uống rượu nặng, các yếu tố nguy cơ chuyển hóa tim mạch và tỷ lệ mắc bệnh xơ gan đáng kể. Xơ gan đáng kể là tình trạng sẹo gan có thể dẫn đến suy gan nếu không được điều trị kịp thời.
Trong nghiên cứu này, uống rượu nặng được định nghĩa là tiêu thụ trung bình 1,5 ly/ngày đối với phụ nữ (tương đương 20 gram rượu) và 2 ly/ngày đối với nam giới (30 gram rượu). Đây là mức tiêu thụ phổ biến ở nhiều quốc gia, và vì vậy, phát hiện của nghiên cứu có ý nghĩa rộng lớn đối với sức khỏe cộng đồng.
Kết quả cho thấy rằng những người uống rượu nặng có bệnh tiểu đường hoặc vòng eo lớn có nguy cơ mắc bệnh gan tiến triển cao hơn gấp 2,4 lần, trong khi những người bị huyết áp cao cũng có nguy cơ tăng 1,8 lần. Hai yếu tố nguy cơ chuyển hóa tim mạch còn lại – mức chất béo trung tính cao và mức cholesterol HDL thấp – có mối liên hệ ít đáng kể hơn với bệnh gan. Điều này cho thấy rằng rượu có thể gây tác động đặc biệt nghiêm trọng khi kết hợp với một số tình trạng sức khỏe nhất định.
Mặc dù nghiên cứu không đi sâu vào lý do tại sao những yếu tố này lại đặc biệt nguy hiểm, nhưng các chuyên gia đưa ra giả thuyết rằng tiểu đường, huyết áp cao và béo phì đều có liên quan đến sự tích tụ chất béo trong gan.
Nghiên cứu này không chỉ cung cấp thêm bằng chứng về tác động tiêu cực của rượu đối với gan mà còn đặt ra một vấn đề quan trọng về cách kiểm soát nguy cơ bệnh tật trong bối cảnh ngày càng nhiều người có các vấn đề sức khỏe nền tảng. Việc phát hiện ra rằng rượu có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng hơn khi kết hợp với các yếu tố chuyển hóa tim mạch có thể giúp thay đổi cách tiếp cận trong điều trị và phòng ngừa bệnh gan. Thay vì chỉ tập trung vào việc khuyến cáo giảm tiêu thụ rượu, các bác sĩ có thể cần phải xem xét các yếu tố nguy cơ cá nhân của từng bệnh nhân để đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp hơn.
Tiến sĩ Lee hy vọng rằng kết quả của nghiên cứu này sẽ giúp nâng cao nhận thức của công chúng về nguy cơ tổn thương gan do rượu, đồng thời khuyến khích các bác sĩ áp dụng các phương pháp sàng lọc và điều trị mang tính cá nhân hóa hơn. Ông nhấn mạnh rằng những người có tiền sử tiểu đường, huyết áp cao hoặc béo phì cần đặc biệt cẩn trọng với việc tiêu thụ rượu và nên cân nhắc giảm lượng rượu uống hàng ngày để bảo vệ sức khỏe gan của mình. Phát hiện này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo dõi sức khỏe định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng.
